Archeolodzy i historycy prowadzący badania w centrum Rawy Mazowieckiej mówią wprost – znaleźliśmy prawdziwe skarby, które świadczą o ogromnej randze Rawy i rzucają nowe światło na wspaniałą historię miasta. W ostatnim czasie odkopano pozostałości starego ratusza, karczmy i murowanych kamienic.

– Odnalezione przez nas pozostałości kultury materialnej wybitnie świadczą o olbrzymiej randze Rawy, która była liczącym się ośrodkiem, będącym w stałych kontaktach i układach handlowych oraz towarzyskich z Gdańskiem, Toruniem czy Warszawą – oczywiście przy zachowaniu odpowiedniej skali – mówi w rozmowie z gazetą „KochamRawe.pl – magazyn opinii” dr Zbigniew Lechowicz, który nadzoruje prace archeologiczne na Placu Piłsudskiego w Rawie Mazowieckiej.

Prowadzone zarówno w ubiegłym roku, jak i w tym, prace archeologiczne na Pl. Piłsudskiego w Rawie Mazowieckiej nie są przypadkowe. Historycy doskonale wiedzieli, że teren ten nie był nigdy odpowiednio dobrze przebadany przez archeologów, a z dużym prawdopodobieństwem może skrywać najróżniejsze zabytki związane z dawną świetnością naszego miasta. Prace badawcze były więc zaplanowane i skoordynowane z prowadzoną przez drogowców rewitalizacją.

Pod ulicą Krakowską w Rawie jatki mięsne

Latem ubiegłego roku, pod ulicą Krakowską archeolodzy dokumentowali pozostałości po jatkach mięsnych (dawnych sklepach rzeźniczych). Znaleziono tam szereg monet nie tylko z kręgu królestwa polskiego, ale także krzyżackich. Udało się wydobyć spod ziemi również późniejsze tzw. denary jagiellońskie, które aktualnie są badane przez numizmatyków.

Ratusz z przyległą karczmą. Dochody zasilały budżet miasta

W tym roku już na terenie samego Pl. Piłsudskiego, w sąsiedztwie ul. Krakowskiej, odkopano pozostałości dawnego, drewnianego ratusza, tradycyjnie przy którym znajdowała się karczma, z której miasto czerpało dochód. Cały budynek miał kształt litery T.

– W części ratuszowej udało się znaleźć ciekawe zabytki ruchome – informuje dr Lechowicz. Były to m.in.: rylce do zapisywania na tabliczkach woskowych czy kilka dobrze zachowanych pełnych naczyń. W jednym z naczyń znajdowały się szczypce raków. Po dokładnym przyjrzeniu się temu miejscu, okazało się, że była to latryna, a znalezione naczynia to najprawdopodobniej nocniki.

Jak zaznacza dr Zbigniew Lechowicz bez dokładnych badań dendrochronologicznych trudno dokładnie datować rawski ratusz. Na pewno znalezisko pochodzi ze średniowiecza – prawdopodobnie z XIV wieku.

– Nikt nie spodziewał się na tym stanowisku tak bogatych zespołów monetarnych, świadczących o szerokiej wymianie monetarnej zarówno z Krzyżakami jak i z Królestwem Polskim – wyjaśnia dr Lechowicz.

Odnaleziono także wiele elementów odzieży, zapinek ze srebra i różne typy pierścionków. Na szczególną uwagę zasługuje m.in. jedna złocona ostroga z brązu – na poziomie królewskim. – Te znaleziska świadczą o wysokim standardzie ekonomicznym mieszczan rawskich, ale także o kontakcie i układach handlowych oraz towarzyskich z miastami Hanzy – podkreśla Zbigniew Lechowicz.

Potwierdzeniem tego są znalezione fragmenty kilku plomb ołowianych (prawdopodobnie tekstylnych) z herbami świadczącymi, iż pochodzą one z Flandrii (dzisiejsza Belgia) – dodaje naukowiec.

Wszystkie te znaleziska potwierdzają, że mieszczanie Rawy byli bogaci i prowadzili międzynarodową, wymianę handlową towarami wysokiej jakości.

Ciekawostką może być też znaleziona (prawdopodobnie) kuna, czyli obejma na szyję, służąca do odbywania kar nieco lżejszych niż zakuwanie choćby w dyby. W takiej obejmie przywiązywano przestępcę do murów ratusza albo kościoła.

Murowana zabudowa renesansowa na Pl. Piłsudskiego w Rawie

Odsłonięte fundamenty od strony ulicy Warszawskiej (na wprost kościoła) należą do kamienic późnorenesansowych (tzw. zabudowa śwródrynkowa).

Z pozostałości tych budynków archeolodzy wydobywają zabytki z wieku XV i XVI oraz początku wieku XVII. Część z tych budynków przetrwała nawet do wieku XIX.

Mowa tu prawdopodobnie o kamienicach należących do Stanisława Górskiego, które zasłaniały wybudowany w 1824 roku obecny ratusz.

Prawdopodobnie pod ulicą Warszawską – w kierunku kościoła – archeolodzy odnajdą pozostałości kolejnych murowanych budynków dawnej Rawy Mazowieckiej.

Część zabytków została już wydobyta. Będzie poddana badaniom i konserwacji – inne, jak choćby opisane wyżej pozostałości fundamentów kamienic, zostaną tylko zinwentaryzowane i zasypane piaskiem.

Pozostałości dawnej Rawy nie da się wyeksponować na rynku. Nie było to uwzględnione w projekcie rewitalizacji. Znaleziska trafią jednak do Muzeum Ziemi Rawskiej, które na pewno w kolejnych latach będzie starało się je pokazać mieszkańcom Rawy.

Jak zaznacza dr Zbigniew Lechowicz, możemy być dumni, że Rawa za czasów Siemowita II (najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku) rozwijała się równie prężnie jak chociażby Warszawa – z tym, że Warszawa leżąc nad Wisłą, będącą najważniejszym szlakiem handlowym, znajdowała się w dużo lepszej sytuacji niż nasza kochana Rawa.